Güneş Koruyucu Kullanım Kılavuzu

Anahtar Kelime: SPF!

Onun yok olması itibariyle dünya ilk sekiz dakika içinde karanlığa gömülür, uydumuz olan ay görünmez olur; Dünyamız ekseninden kayıp düz bir çizgide uzayda savrulurdu. 

Bir hafta içinde dondurucu soğuklar başlar, okyanuslar donar ve bitki örtüsü kaybolurdu. 

O olmasaydı hayat olmazdı. İşte Güneş bizim için bu kadar önemli. 

Yaşamın olabilmesi ve devam edebilmesi için vazgeçilmez olan güneş, sağlığımız için de öyledir.

İmmün (bağışıklık) sistemimizin çalışmasından, depresyona girmememizi sağlayan, modumuzu değiştiren ve vücudumuzda D vitaminin aktif bir şekilde oluşmasını sağlayan bu altın küre faydalarının yanında pek çok hastalığa yol açabilir. Bu hasara neden olan güneşten dünyamıza ulaşan UV (mor ötesi) ve IR (kızıl ötesi) ışınlardır. 

Örneğin UV ışınlarını ele alalım. Bu ışının A, B, C olmak üzere 3 türü vardır. Spesifik olarak UV-A ışınları derimizin alt tabakalarından biri olan dermise kadar ulaşır ve kırışıklıktan, cilt yaşlanmasından sorumludur. UV-B ışınları ise daha üst epidermis tabakasına ulaşır ve güneş yanığına neden olur. Ancak korkmayın size iyi bir haberim var. UV-C ışınları atmosferde oksijenin ozona dönüşümünden sorumludur ve ozon tabakası için gereklidir bu yüzden yeryüzüne ulaşamazlar. 

UV-A'nın büyük bir kısmı ve UV-B'nin küçük bir kısmı bize zarar verecek kadar yeryüzüne ulaşabilir. Gelin, biz dalga boylarını ve ışın enerjilerini fizikçilere bırakıp konunun bizi ilgilendiren kısmına geçelim.

Şekil: Bir tır şoförünün güneşe maruz kalmayan ve kalan yüzü

Güneşten korunmalı mı sorusunun cevabı ve güneşten faydalanmalı mı sorularının cevapları aynı: EVET. 

Güneşten nasıl korunuruz? 

Basit önlemler alarak hayat kalitenizi iyileştirerek güneşin tadını çıkarabilirsiniz. Yapmanız gereken şeyler: Güneş kreminizi yanınızdan ayırmamak; şapka, gözlük takmak ve sık dokunmuş kıyafetler giymek ve güneşin dik açıyla geldiği (Genelde 11.00-16.00) vakitlerde dışarı çıkmaktan kaçınmak.

Bilinenin aksine gölgede kalmak sizi güneşten tamamen korumaz. Yatay ışınlara maruziyet devam eder. Bu nedenle koruyucunuz her daim sizinle olmalı.

Güneşten özellikle korunması gerekenler?

Bazı ilaçlar doğrudan ya da dolaylı olarak güneşe karşı sizi hassas bir hale getirir ve "fotosensivite" ortaya çıkarır. Doğum kontrol hapı, o çok bilinen ve etkin maddesi "izoretinoin" olan sivilce ilacı, tetrasiklin antibiyotikleri, çeşitli sivilce kremleri kullanıyorsanız; cildinizde sivilce, yara izleri varsa Güneşten mutlaka daha iyi korunma sağlamalısınız.

Bunun yanı sıra açık tenliyseniz ve güneş kaynaklı oluşan çok sayıda güneş lekeniz, beniniz varsa yine ekstra önlemler almakta fayda var. Çünkü; fazla sayıda oluşan benler cilt kanserine yatkınlığın bir işareti olabilir.

SPF nedir? 30 mu almalı 50 mi?

SPF yani "Sun Protection Factor" sizin güneşten gelen UV-B ışınlarından korunma sürenizi ifade eder. Dikkatinizi çekerim yalnızca UV-B'den korunma konusunda bizlere fikir verir. Yani cildiniz güneş kremsiz 10 dk içinde kızarmaya başlıyorsa, güneş kremi kullanmanız durumunda bu süre (güneş kremsiz kızarma süresi), SPF kadar katına çıkacaktır demektir. Tercihen bu değerin en az 15 SPF olması istenir. Güneşe karşı çok hassas bir cilde sahipseniz 50 SPF+ bir ürün seçebilirsiniz. Unutulmamalıdır ki koruyucu faktör arttıkça içeriğindeki kimyasal oranı da artmaktadır. 

Yapılan çalışmalarda 30 faktör (%97 koruma) bir ürünle 50 faktör (%98 koruma) bir ürünün koruma farkı yalnızca %1 oranda değişmektedir.

NOT: Aldığınız ürünlerin üzerinde yazan SPF değeri gerçeği karşılamayabilir. Bu nedenle güvenilir ürünleri tercih etmek önem kazanır.

Güneş ürünü seçerken nelere dikkat etmeliyiz?

Tabi ki her şeyde olduğu gibi ihtiyacınıza hizmet eden, kaliteli bir ürün kullanmak sizi yeterince koruyacaktır. Güneşte kalma sürenizi ve cilt hassasiyetinizi göz önünde bulundurarak uygun bir ürün seçebilirsiniz. 

SPF değeri bizlere yalnızca UV-B ışınlarından korunma hakkında bilgi verir bu nedenle ek olarak UV-A'dan korunmayı belirten ürünler tercih edilebilir. UV-A'dan korunmayı ifade edecek bir PPD veya PA değeri gördüğünüz ürünleri tercih etmek doğru olacaktır.

Güneş ürünlerinde kullanılan filtreler ve farkları nelerdir?

Günümüzde güneş ürünlerinde kullanılan temel olarak iki çeşit filtre bulunmaktadır. Bunlar kimyasal ve fiziksel filtrelerdir. Günümüzde kombin halde kullanılabilen bu filtreleri birlikte tanıyalım.

Hani yüzünüze sürdüğünüzde emilmeden beyaz bir tabaka oluşturan kremler vardır sizi adeta pandomim sanatçısına dönüştürür, işte onlar fiziksel filtre içeren kremlerdir. Sürmeleri daha zordur ve ciltte parlama yaparlar. Bu filtreler deri üzerinde kalarak güneşten gelen ışınları yansıtır ve fiziksel bir koruma sağlar. Bu nedenle hamile ve çocuklarda kullanılması tercih edilir. Ciltte daha uzun süre koruma sağlarlar. 

Bu gruba örnek olarak verilebilecek filtreler; Titanyum dioksit, Çinko (zinc) oksit...

Kimyasal filtreler ise cilde kolayca sürülür ve rahatlıkla emilirler. Güneşten gelen UV ışınlarını, ısı enerjisine dönüştürerek koruma sağlarlar. Bu filtreler daha kısa etkili olmasına rağmen oldukça etkilidir. Gerçekleştirdikleri kimyasal reaksiyonlar deri altında görüleceği için sivilce oluşumu ve iltihap riski göz önünde bulundurulmalıdır.

Bu gruba örnek olarak; Avobenzone, oxybenzone, PABA, sinnematlar örnek olarak verilebilir. Bu filtreler aynı zamanda potansiyel alerji oluşturan filtrelerdendir.

Bebekleri ve çocukları nasıl korumalı? Kullandığım ürünü çocuğum da kullanabilir mi?

Çocuklar ve bebekler hassas bir gruba dahildir. Derileri yetişkin insanlara göre çok daha incedir ve kimyasalları da kolayca geçirir. Pigmentleri tam olarak oluşmadığından hasara daha açıktırlar.

Uzmanlara göre ilk 6 ay bebekler doğrudan güneşe maruz bırakılmamalıdır sonrasında ise güvenilir bir ürün ve ek koruyucu önlemler alarak güneşe çıkartılabilirler. 

3 yaşına kadar bebek ürünleri kullanılmalıdır.

3 yaşından 14 yaşına kadar ise çocuk ürünleri kullanılmalıdır.

Bu gruptaki bireylerin fiziksel filtreler kullanmasına değinmiştik. Derilerinin daha ince olması nedeniyle kimyasal ürünler kullanmadan fiziksel bir bariyer kullanmak daha mantıklı olacaktır.

Hamileler ve emzirenler nasıl ürün kullanmalı?

Hamileyseniz veya emziriyorsanız fiziksel filtre içeren ürünleri tercih etmeniz daha doğru olacaktır. Bilindiği gibi cilt üzerine uygulanan preparatlar/kimyasallar deriden emilip kana geçebilmektedir. Fiziksel filtreli ürün kullanımında bu oran azalacaktır.

Güneş kreminin doğru kullanımı nasıl olmalıdır?

Güneşe çıkılmadan 30 dk önce sürülmeli ve sık sık yenilenmelidir. hiçbir güneş koruyucu gün boyu koruyuculuk sağlamaz. Yenilenme sıklığını terlemeniz, suya girip çıkmanız, güneşe olan hassasiyetiniz ve dışarıya çıkış saatiniz belirler.

Güneş kremi D vitamini sentezini engeller mi?

Bu konuda net olarak bir sonuca varılmış olmasa da D vitamini sentezinde büyük bir engel teşkil etmediği tahmin edilmektedir. Çünkü biliyoruz ki güneş ışınları kumaştan da geçerek bizlere ulaşmaktadır. Bu nedenle güneş kremi kullanmak  D vitamini üretiminizi engelleyecek bir faktör olmaktan çıkmaktadır.

Makyajla birlikte güneş kremi kullanımı nasıl olmalıdır?

Eğer makyaj yapacaksanız ve makyaj bazı, nemlendirici, fondöten kullanıyorsanız uygun sıralama şu şekilde olacaktır: nemlendirici/makyaj bazı → güneş kremi → fondöten.

Fondöten kullanmak, güneş kremiyle herhangi bir sorun teşkil etmez aksine fiziksel bir bariyer görevi görerek korunmaya katkı sağlar.

İkinci önemli nokta ise: makyajın üstüne güneş kremi uygulanmaması gerektiğidir. Maalesef kremi yenileyeceğiniz zaman makyajınızı temizleyip, kremi uygulamalısınız.